Online workshops

on ancient Greek philosophy and the reception of ancient Chinese philosophy in the West
March-November 2023

Οι τύχες των αρχαιοελληνικών κειμένων στη μαοϊκή Κίνα (Φοβού τους Κινέζους και δώρα φέροντας)

Φιλήμων Παιονίδης (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης)

Περίληψη
Σύμφωνα με τον ομιλητή, η Κίνα χρησιμοποιεί ένα πλήθος ακαδημαϊκών και εξωακαδημαϊκών διανοουμένων και συγγραφέων, προκειμένου να κατασκευάσει έναν ιδεολογικό λόγο που θα νομιμοποιεί ηθικά και πολιτικά το ολοκληρωτικό καθεστώς της. Ένα μέρος του πολυσχιδούς αυτού ιδεολογικού λόγου συνίσταται στην εργαλειακή, αποσπασματική και καιροσκοπική χρήση κειμένων της φιλοσοφικής και ιστοριογραφικής αρχαιοελληνικής γραμματείας, στη διαστρέβλωση ιστορικών δεδομένων, καθώς και στην αμφισβήτηση αυτονόητων παραδοχών σχετικά με τον κλασικό πολιτισμό. Επίσης, ο ομιλητής επισημαίνει ότι κατά τον 20ό αιώνα, παρατηρείται μια τάση ορισμένων Ευρωπαίων διανοουμένων οι οποίοι, μολονότι διαβιούν σε φιλελεύθερες και δημοκρατικές πολιτείες, όχι απλώς εθελοτυφλούν μπροστά στις φρικαλεότητες των ολοκληρωτικών καθεστώτων αλλά και σαγηνεύονται από αυτά. Συνάγεται, λοιπόν, το συμπέρασμα ότι οι μελετητές της φιλοσοφίας οφείλουν να προβληματίζονται εάν είναι επιθυμητές οι συνεργασίες με κρατικούς κινεζικούς φορείς και ποια θα είναι η μορφή αυτών των συνεργασιών.

Ομιλητής
Ο Φιλήμων Παιονίδης είναι καθηγητής Ηθικής και Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του ΑΠΘ. Οι δημοσιεύσεις του αφορούν ζητήματα κανονιστικής και εφαρμοσμένης ηθικής, πολιτικής φιλοσοφίας, άτυπης λογικής, ελευθερίας της έκφρασης και, πιο πρόσφατα, δημοκρατικής θεωρίας και ιστορίας των δημοκρατικών παραδόσεων.

Λέξεις-κλειδιά
Θουκυδίδης | δημοκρατία | φατριασμός | διαφθορά | Μάο | Πλάτων | Κομφούκιος | Μαρξ | γενναῖον ψεῦδος | Καζαντζάκης

The κείμενο του Εργαστηρίου

Θέματα συζήτησης
  • (α) Η απομάγευση πολιτικών ηγετών στην εποχή μας και η ιδεολογική χρήση του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού για πολιτικές και εθνικές σκοπιμότητες. (β) Αναγκαία και εποικοδομητική για την έρευνα η συγκρότηση ακαδημαϊκών δεσμών μεταξύ Κίνας και δυτικού κόσμου
  • Αύξηση μεταφράσεων αρχαίων ελληνικών κειμένων στην Κίνα και η κυρίαρχη ιδεολογία της ύπαρξης δύο μεγάλων πολιτισμών, του ελληνικού και του κινεζικού
  • Μιλάμε για κινεζικά πανεπιστήμια καταχρηστικά ή κατά λέξη, δεδομένου ότι τα κινεζικά πανεπιστήμια στερούνται την ακαδημαϊκή ελευθερία;
  • Το 1989 ως σημείο τομής για την αλλαγή της στάσης της Κίνας απέναντι στον κλασικό κόσμο, αλλά και της στάσης των διανοούμενων της Δύσης απέναντι στην Κίνα
  • Υπάρχει πολιτισμική ασυμμετρία μεταξύ κινεζικού πολιτισμικού παραδείγματος και δυτικού πολιτισμικού παραδείγματος ή υπάρχουν περιθώρια αμοιβαίας κατανόησης και η φιλοσοφία μπορεί να βοηθήσει σε αυτό;
  • Μπορούμε να μιλήσουμε για τη συνύπαρξη στην Κίνα δύο διαφορετικών τάσεων, από τη μια απόρριψης του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και ταυτόχρονα οικειοποίησης κάποιων στοιχείων του και σύνδεσής τους με την αρχαία κινεζική φιλοσοφία;
  • (α) Η επίκληση στην αρχαία σοφία για την επίτευξη της αλλαγής στον κόσμο και η ιδεολογία δύο μεγάλων πολιτισμών, του ελληνικού και του κινεζικού. (β) Χρέος των ακαδημαϊκών να αντιμετωπίσουν τις διαστρεβλωτικές και ιδεολογικά στρατευμένες αναγνώσεις του Αριστοτέλη ή του Κομφούκιου. (γ) η έννοια της «αξιοκρατίας» στην Κίνα και η σύνδεσή της με δυτικές αξίες
Συμμετέχοντες/ουσες
  • Π. Γκολίτσης
  • Δ. Κόκορης
  • Σ. Κουλουμέντας
  • G. Maggini
  • Γ. Πίσσης
  • Γ. Στείρης